دفاتر خانگي، شرکتهاي کوچک و شرکتهاي متوسط هر کدام شرايط متفاوتي در خصوص راهاندازي شبکه و نصب چاپگر اشتراکي دارند. به اشتراک گذاشتن چاپگر در شبکه ميتواند از طريق دستگاهي موسوم به Print Server صورت بگيرد. اين دستگاه، يک وسيله کوچک و جمع و جور است که به عنوان يک Node به شبکه متصل ميشود (يعني آدرس IP ميگيرد) و چاپگر به ان وصل ميشود. روش ديگر اين است که چاپگر را به يکي از کامپيوتر هي معمولي شبکه وصل و آن را Share کنيد. هر کدام از اين روشها شما را نهايتاً به هدفي که داريد ميرسانند، يعني چاپگري خواهيد داشت که تمام کامپيوترها آن را ميبينند و ميتوانند اسناد را به وسيله آن به چاپ برسانند. اما اين کار چاپگر شما را به يک "چاپگر شبکه" (يعني چاپگري که مخصوص شبکه طراحي و ساخته شده باشد) تبديل نميکند. امروزه تمام چاپگرهاي شبکه خودشان داراي کانکتور شبکه هستند،
چاپگر شبکه
اين کانکتور همان چيزي است که در پي سي به آن کارت شبکه يا NIC ميگويند، ولي در چاپگر با اين که عملا کارتي وجود ندارد باز هم به آن NIC ميگويند به هر ترتيب اين NIC است که اتصال چاپگر را به شبکه فراهم ميسازد. البته چاپگر بايد بتواند با سيستم عامل شما کار کند. مثلاً شبکههاي Apple Talk پشتيباني را کند. امروزه تقريباً تمام چاپگرهاي شبکه به صورت توکار صفحات وب مانندي دارند که امکان مشاهده وضعيت چاپگر و تغيير تنظيمات را از طريق مرورگر وب به کاربر ميدهند. چنين قابليتي براي کادر خدمات فني در يک شرکت بزرگ بسيار ارزشمند است، چرا که مجبور نيستند براي انجام هر کاري به سراغ خود چاپگر بروند (که معمولاً در طبقات ديگري مستقر است). ولي حتي اگر چاپگر کنار شما هم باشد، باز خود چاپگر تعبيه شده است. امتياز ديگر چاپگرهاي شبکه نسبت به چاپگرهاي معمولي اين است که از طريق نرمافزارهاي مديريت شبکه ميتوان از راه دور به مديريت و نگهداري آنها پرداخت. اگر تعداد چاپگرهايي که در شبکه شرکت شما وجود دارند زياد باشد، با گروهبندي آنها ميتوانيد راحتتر به مديريت آنها بپردازيد. در ادامه در اين باره بيشتر صحبت خواهيم کرد. دفاتر خانگي و کوچک اگر در منزل خود مشغول به کار هستيد يا دفتر کار کوچکي داريد، احتمالا ميدانيد که کار کردن در يک محيط بسته و کوچک چه مشکلاتي دارد. در چنين محيطي، طبيعتا بايد بهترين استفاده را از فضا کرد و کم کردن تعداد چاپگرها جا را براي وسايل و دستگاههاي مهمتر باز ميکند. اگر شبکه را از قبل در دفتر کار خود به راه انداختهايد و حداقل يک چاپگر هم در اختيار داريد، لازم نيست Print Server بخريد تا چاپگر را مستقيم به شبکه وصل کنيد. بلکه ميتوانيد چاپگر را در همان کامپيوترهاي ديگر براي چاپ يک سند صادر ميشود، از طريق اين کامپيوتر به انجام ميرسد. براي به اشتراک گذاشتن چاپگر، کافي است به قسمت Properties چاپگر خود رفته و از صفحه Sharing به ويندوز بگوييد که ميخواهيد چاپگر را روي بقيه کامپيوترها نصب کنيد. قابليت به اشتراک گذاشتن چاپگر و به چاپ رساندن اسناد از بقيه کامپيوترها زماني امتياز مضاعف محسوب ميشود که بيشتر از يک چاپگر در مجموعه خود داشته باشيد، مثلاً وقتي يک چاپگر ليزري تک رنگ خود را به يک کامپيوتر و چاپگر رنگي را به کامپيوتري ديگر وصل کردهايد. با اين روش اين است که نيازي به خريد Print Server نداريد و عيب آن اين است که کامپيوتري که چاپگر به ان وصل است هميشه بايد روشن باشد. البته اين موضوع بسته به نوع کار شما و تعداد افرادي دارد که در شبکه شما مشغول به کار هستند. مثلاً شايد کار شما طوري باشد که هميشه تمام کامپيوترها را روشن نگه ميداريد. در اين حالت، مسئله فوق ديگر مشکل محسوب نميشود. ولي اين حالت را هم در نظر بگيريد که ممکن است کاربري که پشت کامپيوتر متصل چاپگر نشسته، به هر دليل کامپيوتر را Reboot کند، در حالي که خبر ندارد فرد ديگري چند لحظه قبل دستور چاپ را صادر کرده است. البته اين موضوع در منزل يا دفاتر کوچک مصداق ندارد چرا که کامپيوترها در نزديکي هم هستند و هر کس از کار ديگري خبر دارد. ولي اگر کامپيوترها از هم دور باشند و کاربران خبر از کار ديگران نداشته باشند، وقوع چنين اتفاقي اصلا بعيد نيست. راه ساده حل اين مشکل استفاده از Print Server است. با استفاده از اين دستگاه ميتوانيد چاپگر را به شبکه متصل کنيد. پرينت سرور مدلهاي مختلفي دارد. مثلا يک مدل هست که فقط يک چاپگر را ميتوان به آن متصل کرد. مدلهاي ديگري وجود دارند که چند پورت موازي يا USB دارند که به هر کدام يک چاپگر وصل ميشود و براي هر چاپگر يک کانکتور شبکه فراهم شده است. حتي مدلهايي است که ارتباط با شبکه را به صورت بيسيم فراهم ميسازد. متاسفانه نصب بسياري از پرينت سرورها فرايند دشواري است. امروزه تقريباً تمام چاپگرهاي مخصوص شبکه (که اتفاقاً مورد استفاده کارشناسان IT و متخصصين شبکه هستند)، برنامه نصبي دارند که براي استفاده کارشناسان IT و متخصصين شبکهاي احتياج نيست، در حالي که تقريباً تمام پرينت سرورها (که بيشتر مورد استفاده افراد ناآشنا به شبکه هستند) فرايند نصب دشواري دارند و حتي گاهي بايد به طور دستي تنظيماتي را روي آنها اعمال کرد. به همين دليل توصيه ميشود اگر به دنبال چاپگرهاي شبکهاي ارزان هستنيد، شرکتي را انتخاب کنيد چاپگر گران قيمت و حرفهاي هم توليد ميکند (مثل HP، زيرا در اين حالت، برنامه خودکار را نصب چاپگر ارزان همان برنامهاي خواهد بود که براي چاپگر حرفهاي تهيه شده است. اگر وب سايت، اين شرکتها را بگرديد، راهنماي نصب و نقدهايي که بر محصولات آنها انجام شده را خواهيد يافت و از اين راه ميتوانيد پي ببريد که نحوه نصب و راهاندازي چاپگر آنها آسان است يا دشوار. اگر قصد خريد چاپگر معمولي را داريد تا با پرينت سرور به شبکه متصل کنيد، حتما ميتوانيد به جاي اين دو خريد، يک چاپگر شبکهاي ارزان با همان بودجه پيدا کنيد و بخريد.
شرکتهاي کوچک از دفتر کار خانگي بزرگتر است، ولي با يکي دو چاپگر شبکهاي ميتوان نيازهاي چاپي آنجا را بر طرف کرد. در اين شرکتها معمولاً تعداد کامپيوترها ده – دوازده تا بيشتر نيست، ولي در يک فضاي نسبتا وسيع دور از يکديگر مستقر هستند (مثلا مثل يک دفتر حقوقي يا شرکت حسابداري). اگر کسب و کار شما در اين گروه ميگنجد، احتمالاً کسي را نداريد که در امور شبکه يا چاپگر خبره باشد. براي همين، چيزي به غير از يک چاپگر شبکهاي خوب با تنظيمات کاملاً خودکار نيازتان را برطرف نخواهد کرد. چاپگرهايي که برنامه نصب آنها خودکار و پيشرفته است، خودشان چاپگر را در شبکه جستجو و پيدا ميکنند و با چند سؤال ساده از شما (مثلاً اين که آيا چاپگر درست پيدا شده؟
آيا ميخواهيد آن را به اشتراک بگذاريد؟) بقيه کارها را خودشان تحت کنترل ميگيرند. ولي فکر نکنيد همه برنامههاي نصب به اين راحتي هستند. بعضيها آدرس IP را از شما ميپرسند با درست کردن پورت در ويندوز را به عهده خودتان ميگذارند. اگر از اين حرفها سر در نميآوريد و دوست نداريد تلفن بزنيد و با نماينده فني شرکت سازنده چاپگر صحبت کنيد، از همان اول چاپگري را بخريد که تمام فرايند نصب را به طور خودکار انجام ميدهد. براي آگاهي از اين موضوع ميتوانيد به وب سايت شرکت سازنده مراجعه کنيد. صفحات وب مانندي که به صورت خودکار در اين نوع چاپگرها تعبيه شده تا وضعيت چاپگر را از طريق وب به مسئول مربوطه نشان دهند، براي شرکتهاي کو چک کاربرد بيشتري دارند تا دفاتر خانگي. مثلا براي بررسي وضعيت جوهر چاپگر يا تعداد برگههاي کاغذ، ميتوانيد از اين صفحات وب استفاده کنيد (که از هر کامپيوتر متصل به شبکه باز مي شوند). اگر در شرکتي مشغول هستيد که براي بررسي اين مسائل مجبوريد به طبقه ديگري برويد، آن وقت است که قدر اين قابليت چاپگر را ميفهميد. بيشتر چاپگرها اطلاعات آماري ديگري را نيز از طريق صفحات وب به شما نشان ميدهند، از قبيل تعداد صفحات چاپ شده به صورت رنگي، سياه و سفيد، يک رو يا دو رو. با داشتن اين اطلاعات ميتوانيد در مورد چاپگري که در آينده قرار است بخريد بهتر تصميمگيري کنيد. بعضي چاپگرهاي شبکه ويژگيهايي دارند که در چاپگرهاي غير شبکهاي ديده نميشوند. مثلاً ويژگي "چاپ خصوصي" دستور چاپ را معلق نگاه ميدارد تا زماني که خود کاربر به سراغ چاپگر برود و شماره شناسايي شخصي خود را وارد کند. اين ويژگي زماني که خود کاربر به سراغ چاپگر برود و شماره شناسايي شخصي خود را وارد کند. اين ويژگي زماني مفيد است که بخواهيد اطلاعات حساس و محرمانهاي را چاپ کنيد که اطرافيان نبايد از آن آگاه شوند. چاپگر براي انجام چاپ خصوصي معمولا به هارد ديسکي احتياج دارد که بتواند اطلاعات دستور چاپ را نگه دارد. همين هارد ديسک ميتواند براي ويژگيهاي ديگري که به هارد احتياج دارند نيز مورد استفاده قرار بگيرد، مثل چاپ مجدد سند يا امکان "بازخواني قبل از چاپ" که اولين نسخه يک چاپ چند نسخهاي را بيرون ميدهد و قبل از اينکه ادامه چاپ را انجام دهد منتظر ميماند تا آن را بازخواني و تأييد کنيد. هنگام خريد چاپگر شبکه توجه داشته باشيد که امکانات و قابليتهاي کنترل کاغذ آن بايد بيشتر از حدي باشد که از يک چاپگر دسکتاپ انتظار داريد. اضافه کردن يا تغيير کاغذ در چاپگري که در فاصله نسبتا دوري از شما مستقر شده خيلي زحمت دارد. اگر کاغذهاي خاصي را داخل چاپگر گذاشته باشيد (مثلا سربرگهاي شرکت) يا براي انجام چاپ دورو برگههاي چاپ قبلي را پشت و رو کرده باشيد و دوباره داخل چاپگر گذاشته باشيد، همه زحمات شما به باد ميرود اگر قبل از برگشتن به سر ميز خودتان، کاربر ديگري دستور چاپ را صادر کند. براي جلوگيري از وقوع چنين مشکلاتي، سعي کنيد چاپگري را انتخاب کنيد که سيني براي ورود کاغذ داشته باشد تا بتوانيد همزمان چند نوع کاغذ را داخل آن بگذاريد. در ضمن ظرفيت قوطيهاي کاغذ هم بايد بيشتر از حد معمولي که براي چاپگرهاي دسکتاپ به کار مرود باشند تا زود خالي نشوند. اگر قصد چاپ به صورت دورو را داريد، به اين فکر نباشيد که کاغذها را دستي پشت و رو کنيد، بلکه سعي کنيد چاپگري بخريد که خودش اتوماتيک اين کار را انجام دهد. نکته ديگر اينکه چاپگرهاي شبکهاي چند منظوره براي شرکتهاي کوچک بسيار به صرف هستند. اين چاپگرها ضمن شبکهاي بودن، امکانات کپي، اسکن و فکس را به شما ميدهند.
شرکتهاي متوسط در اين مقاله، منظور ما از شرکت متوسط هر اداره يا محل کاري است در ابعاد يک ساختمان که چاپگرهاي آن دور از هم در طبقات يا اتاقهاي مختلف مستقر شدهاند، به طوري که مديريت آنها از راه دور آسانتر از رفت و آمد ميان آنهاست. در چنين شرکتهايي، گذشته از اين که کادر فني IT وجود داشته باشد يا نه. استفاده از نرم افزارهاي مديريت از راه دور چاپگر مزاياي زيادي دارد. بيشتر سازندگان چاپگرهاي شبکهاي نرم افزارهاي خاص خود را براي مديريت از راه دور همراه با چاپگر عرضه ميکنند. حداقل تواناييهاي اين نرمافزارها معمولا اين است که ميتوانند چاپگر را در شبکه پيدا کنند، اطلاعاتي را در مورد وضعيت چاپگر نمايش دهند، و اجازه تغيير بعضي تنظيمات را از راه دور فراهم سازند. ولي اين نکته را در نظر داشته باشيد که يک چاپگر خوب بايد بتواند با نرم افزار ديگر را ياد بگيريد. بعضي سازندگان چاپگر هيچ نرم افزار خاصي را به اين منظور تدارک نميبينند، بلکه در عوض برنامههاي معتبري را معرفي ميکنند که ميتوانند با چاپگرهاي آنها کار کنند و در واقع اين را يکي از نقاط مثبت محصولات خود ميدانند. برنامههايي چون Centre Ware Web محصول زيراکس، Mark Vision محصول Lexmark و Web Jetadmin محصول HP از جمله اين نرم افزارهاي مديريتي معتبر هستند که همگي به صورت رايگان از اينترنت قابل دريافت هستند. شايد بهتر باشد قبل از انتخاب چاپگر، يکي دو مورد از اين برنامهها را پيدا و نصب کنيد تا با امکانات و قابليتهاي هر يک را مورد ارزيابي قرار دهيد. سپس اين امکانات را با امکاناتي مورد مقايسه قرار دهيد که در نرم افزار اختصاصي همراه چاپگر مورد نظرتان گنجانده شده و ببينيد کدام يک بهتر است، يا ببينيد آيا چاپگري که قصد خريد آن را داريد ميتواند با آن نرمافزار عمومي کار کند يا خير. وقتي نرمافزار و چاپگري را پيدا کنيد که با يکديگر سازگاري دارند، آن وقت ميتوانيد با استفاده از نرم افزار عمومي از راه دور به مديريت چاپگر پرداخته و اعمالي چون ارتقاء Firmware چاپگر يا پيکربندي آن را انجام دهيد. به علاوه، معمولاً راهي وجود دارد که بتوانيد به ارسال اخطار يا هشدارهايي براي کاربران بپردازيد (غالباً از طريق Email) يکي ديگر از امکانات معمول اين است که ميتوانيد چاپگرها را در گروههاي منطقي دستهبندي کنيد تا براي شرکتهاي متوسط مهمتر از شرکتهاي کوچک هستند. براي همين يادتان باشد چاپگري را انتخاب کنيد که سرعت چاپ آن بسته به تعداد افرادي که از چاپگر استفاده ميکنند و تعداد و نوع صفحاتي که هر روز توسط چاپگر به چاپ ميرسد. ممکن است به وسايلي چون (Stacker براي جمع کردن برگههاي چاپ شده) يا (Sorter براي تفکيک برگههاي هر چاپ از يکديگر) احتياج پيدا کنيد. البته قرار نيست تمام امکانات در تمام چاپگرهايي که ميخريد وجود داشته باشد. معمولاً ميتوانيد با برنامهريزي مناسب و تصميمگيري در مورد محل قرار گرفتن هر چاپگر، ترتيبي بدهيد که تمام نيازهاي کارمندان شرکت حداقل با يکي از چاپگرها پاسخ داده شود.